Kto ponosi koszty sprawy karnej?
Czas trwania sprawy karnej w Polsce w 2020 r. to średnio 5 miesięcy. Jest to czas, w którym poza czynnościami śledczymi, konieczne jest zadbanie o formalności. Koszty sprawy karnej to wydatki, które zależą od etapu procesu. Kto i w jakiej części powinien ponieść koszty, określa sąd. Mogą to być oskarżony, skazany, a nawet oskarżyciel.
Sprawa karna - charakterystyka
Sprawy karne dotyczą zespołu działań związanych z prawem normującym odpowiedzialność karną za czyny zabronione.
Celem procesu karnego jest dowiedzenie, czy dopuszczono się czynu lub czynów zabronionych, mających formę przestępstwa.
Na sprawie karnej występują podejrzani, którzy w przypadku udowodnienia winy stają się sprawcami i są pociągnięci do odpowiedzialności karnej. W zależności od wyniku postępowania przygotowawczego sprawa może zostać skierowana do sądu, który określa koszty sprawy.
Sprawa karna - za co trzeba zapłacić?
Definicje związane z kosztami procesu karnego regulują przepisy. Dokładnie są to zapisy Dz.U.2021.534 t.j. dział XIV, rozdział 68. Natomiast opłaty sądowe w sprawach karnych dekret z 23 stycznia 1973 r. o opłatach w sprawach karnych (Dz.U.1983.49.223 ze zm.). Każde orzeczenie kończące postępowanie karne określa przez sąd kto i w jakiej kwocie musi opłacić koszty sprawy. Wysokość opłat za sprawę karną zależny od orzeczenia sądu, a także od etapu procesu sądowego.
Kto pokrywa wydatki sprawy karnej
Art. 8. dekretu jasno wskazuje, że:
“Wyrok skazujący pociąga za sobą obowiązek uiszczenia przez skazanego opłaty sądowej w zależności od wysokości wymierzonej kary”.
Sąd w orzeczeniu końcowym postępowania określa kto i w jakiej części musi ponieść koszty procesu. W czasie jego trwania, na część wydatków związanych z procesem, pieniądze wykłada Skarb Państwa.
Opłaty przed sprawą w pierwszej instancji
Zakończenie procesu w sądzie wiążę się z wydatkiem przez osobę skazaną na karę pozbawienia wolności i/lub na karę ograniczenia wolności w takim wymiarze:
- 3 miesięcy - opłata 30 zł
- do 3 miesięcy - opłata 60 zł
- do 6 miesięcy - opłata 120 zł
- do 1 roku - opłata 180 zł
- do 2 lat - opłata 300 zł
- do 5 lat - opłata 400 zł
- do 15 lub lub 25 lat - opłata 600 zł
Koszty postępowania rosną, jeśli zapadnie decyzja o postępowaniu odwoławczym.
Kto płaci za sprawę karną, jesli sąd nie wymierza kary?
Wymienia się kilka sytuacji, w których opłata jest jednakowa. Są to sytuacje, kiedy sąd odstępuje od wymierzenia kary, poprzestaje na wymierzeniu środka karnego, orzeka karę dodatkową lub kieruje do ośrodka wychowawczego lub poprawczego. Wtedy oskarżony powinien zapłacić 30 zł. W przypadku orzeczenia kary łącznej nie pobiera się dodatkowych opłat. Zapłacić 60-100 zł trzeba jednak wtedy, gdy ma miejsce warunkowe umorzenie postępowania.
Zwolnienie z kosztów sądowych
Sąd decyduje o tym, kto i w jakiej kwocie powinien opłacić sprawę karną. Co więcej, może zwolnić oskarżonego lub oskarżyciela posiłkowego z całości lub tylko z części kosztów, jakie trzeba uiścić. Warunkiem zwolnienia z kosztów sądowych jest jednak udowodnienie, że opłata kosztów sądowych może być zbyt uciążliwa i spowodować ryzyko związane z pogorszeniem sytuacji materialnej. Znane są także sytuacje, kiedy ma miejsce zwolnienie z kosztów sprawy sądowej, wtedy gdy zachodzi szeroko rozumiany wzgląd słuszności. To sąd decyduje o tym, jakie ostatecznie koszty trzeba ponieść, co określa w orzeczeniu kończącym postępowanie.
Dodatkowe koszty sprawy karnej
Koszty, jakie trzeba ponieść w przypadku wniesienia kasacji w sprawie karnej o przestępstwo lub przestępstwo skarbowe, to 450 zł w przypadku orzeczenia wyroku przez sąd rejonowy w pierwszej instancji lub 750 zł w przypadku orzeczenia wydanego przez sąd okręgowy w pierwszej instancji. Co więcej, trzeba pamiętać o kosztach związanych z usługą ustanowionego prawnie pełnomocnika lub obrońcy w sprawie karnej.
