Jak wygląda podział majątku przy rozwodzie?

Wbrew powszechnej opinii podział majątku przy rozwodzie nie musi odbywać się drogą sądową. Polubowny podział majątku może się odbyć jeszcze w czasie separacji. Byli małżonkowie mogą w tej sprawie dojść do porozumienia dużo wcześniej, korzystając chociażby z mediacji lub z obustronnego konsensusu każdej ze stron. Kolejnym krokiem jest wizyta u notariusza w celu sporządzenia rozdzielności majątkowej oraz stosownej umowy o podziale majątku. Takie rozwiązanie niesie ze sobą same korzyści, ponieważ podział majątku następuje znacznie szybciej, a także strony nie muszą martwić się o koszty sądowe. 

W przypadku, kiedy strony nie mogą się porozumieć, sprawa trafia do sądu. Procedura sądowa przebiega dłużej niż na drodze polubownej, ponieważ aby oszacować wartość dóbr, sąd musi najpierw powołać biegłego.

Sprawiedliwy podział majątku małżeńskiego

Jeśli współmałżonkowie nie mogą dojść do porozumienia co do sposobu podziału majątku, decyzję o sprawiedliwym podziale podejmie sędzia. "Sprawiedliwy podział" oznacza, że każda osoba dostaje mniej więcej połowę wszystkiego. W niektórych przypadkach sędzia może zdecydować o podziale majątku w inny sposób, a więc w nierównych częściach. Takie sytuacje zdarzają się, gdy sąd bierze pod uwagę m.in. to, która z osób jest odpowiedzialna za więcej długów małżeńskich.

Co to jest majątek wspólny?

Większość majątku, który współmałżonkowie otrzymali lub zarobili w czasie trwania małżeństwa, stanowi majątek wspólny. Nie ma znaczenia, czyje nazwisko widnieje na tytule własności lub akcie notarialnym. Jest to nadal własność małżeńska, chyba że była to darowizna lub spadek. Majątek małżeński należy do obojga małżonków i jest dzielony podczas rozwodu. Rzeczy, które nie są własnością wspólną nazywane są majątkiem osobistym.

Zgodnie z obowiązującym w naszym kraju prawem, w chwili zawarcia związku małżeńskiego ustanawiana jest tzw. wspólność majątkowa. Znaczy to, że w chwili zawarcia związku małżeńskiego małżonkowie wspólnie odpowiadają za swoje finanse, razem odkładają oszczędności, a także zapewniają płynność finansową i utrzymują gospodarstwo domowe. To, kto rzeczywiście czynnie pracuje na stan majątkowy gospodarstwa domowego nie ma znaczenia.

W sytuacji, gdy np. jeden  z małżonków nie pracuje, wszystko, co wniesie drugi pracujący małżonek nie należy tylko i wyłącznie do niego, lecz, zgodnie z ustawą, wchodzi w skład majątku wspólnego.

Co to jest majątek osobisty?

Jeśli jeden z małżonków posiada dobra np. w postaci nieruchomości lub ruchomości przed zawarciem małżeństwa, jest to majątek osobisty. Tak samo, jeśli małżonek dziedziczy lub otrzymuje majątek w trakcie trwania małżeństwa. Jeśli małżonek posiada majątek osobisty, a jego wartość wzrasta, to wzrost wartości również jest majątkiem osobistym.

Na przykład, żona jest właścicielem wynajmowanego domu przed zawarciem związku małżeńskiego. Ani ona, ani jej mąż nie naprawiają domu w trakcie trwania małżeństwa. Jeśli wartość domu wzrośnie, wzrost ten stanowi odrębną własność.

Ogólnie rzecz biorąc, w sprawie rozwodowej małżonkowie zachowują swój majątek osobisty. Jednakże, w pewnych sytuacjach majątek osobisty może ulec podziałowi.

Kiedy majątek osobisty staje się majątkiem małżeńskim?

Majątek odrębny jest zazwyczaj przyznawany małżonkowi, który pierwotnie był jego właścicielem. Jednakże, majątek osobisty może być podzielony, jeśli:

drugi małżonek pomaga w uzyskaniu, ulepszeniu lub powiększeniu nieruchomości; 

udział drugiego małżonka w majątku małżeńskim nie wystarcza na zaspokojenie potrzeb tego małżonka.

Na przykład: jeden z współmałżonków posiadał dom przed zawarciem małżeństwa. W trakcie małżeństwa małżonkowie wspólnie dokonali w domu zmian, które zwiększyły wartość nieruchomości. Drugi małżonek może być uprawniony do części wartości nieruchomości lub przynajmniej części wzrostu wartości.

Majątek osobisty może również stać się majątkiem wspólnym, jeśli jest regularnie używany do celów małżeńskich lub jeśli jest umieszczony na wspólnym koncie bankowym.