Separacja czy rozwód?
Rozwód i separacja to dwie niezależne od siebie instytucje, choć każdą z nich poprzedza zupełny rozkład pożycia małżonków. W przypadku rozwodu musi mieć on dodatkowo trwały charakter.
Separacja jest instytucją stosunkowo nową, bo wprowadzoną do polskiego porządku prawnego dopiero w roku 1999. Statystycznie też, orzekana jest rzadziej. Strony częściej decydują się na rozwód.
Zarówno postępowanie rozwodowe, jak i w przedmiocie orzeczenia separacji toczy się przed Sądem, który bada przesłanki i stopień rozkładu małżeństwa, zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego.
W jakich sytuacjach należy jednak złożyć pozew o separację, a kiedy powinien być to pozew o rozwód? O jakich kwestiach rozstrzyga obok rozwodu czy separacji Sąd?
Jedną z kluczowych cech odróżniających rozwód od separacji jest skutek każdej z porównywanych instytucji. Orzeczony prawomocnie przez Sąd rozwód jest nieodwracalny, podczas gdy na zgodne żądanie małżonków pozostających w orzeczonej prawomocnym wyrokiem separacji, Sąd może separację znieść, a małżonków łączyć będzie ponownie więź małżeńska.
Zarówno postępowanie rozwodowe, jak i w przedmiocie orzeczenia separacji toczy się przed Sądem, który bada przesłanki i stopień rozkładu małżeństwa, zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego.
W jakich sytuacjach należy jednak złożyć pozew o separację, a kiedy powinien być to pozew o rozwód? O jakich kwestiach rozstrzyga obok rozwodu czy separacji Sąd?
Podstawowe różnice pomiędzy separacją a rozwodem
Jedną z kluczowych cech odróżniających rozwód od separacji jest skutek każdej z porównywanych instytucji. Orzeczony prawomocnie przez Sąd rozwód jest nieodwracalny, podczas gdy na zgodne żądanie małżonków pozostających w orzeczonej prawomocnym wyrokiem separacji, Sąd może separację znieść, a małżonków łączyć będzie ponownie więź małżeńska.
Różnica więc polega na poziomie zerwania więzów pomiędzy małżonkami. O ile rozwód jest trwały i decydujący, małżonkowie w separacji mogą być w dalszym ciągu zobowiązani do udzielania sobie wzajemnej pomocy materialnej i niematerialnej. Formalnie ich małżeństwo nie zostało zakończone, więc małżonkowie nie mają możliwości zawarcia nowego związku małżeńskiego. Separację mogą znieść, składając odpowiedni i zgodny wniosek stron i przywracając w ten sposób swoje małżeństwo. Przy rozwodzie małżeństwo przestaje istnieć całkowicie.
Istotną kwestią wpływającą na podjęcie decyzji o separacji lub rozwodzie mogą być sprawy majątkowe oraz opieka nad dziećmi. W obu przypadkach, jeśli małżonkowie decydują o formalnym rozstaniu się, muszą liczyć się z powstaniem ustroju rozdzielności majątkowej. Zarówno w przypadku rozwodu, jak i separacji, małżonek zostaje wyłączony od dziedziczenia z ustawy po małżonku. Podobieństwem pomiędzy separacją i rozwodem jest kwestia opieki nad małoletnimi dziećmi – sąd może orzekać o kwestii władzy rodzicielskiej, orzekając wspólną opiekę lub przekazując władzę rodzicielską jednemu z małżonków.
Jak wygląda postępowanie sądowe w sprawie rozwodu i separacji?
Sąd rozpatruje pozew o separację lub o rozwód na podstawie zapisów art. 436-446 Kodeksu Postępowania Cywilnego. Postępowanie dowodowe prowadzone przez Sąd ma przede wszystkim na celu ustalenie okoliczności dotyczących rozkładu pożycia, jak i okoliczności dotyczących dzieci stron i ich sytuacji. Jeśli stanowiska stron są zgodne, Sąd bada czy wystąpiły przesłanki orzeczenia separacji lub rozwodu, w zależności od stanowisk stron i wydaje stosowne orzeczenie. W przypadkach natomiast gdy jeden z małżonków wnioskuje o separację, a drugi o rozwód, jeśli żądanie rozwodu jest uzasadnione, zapada orzeczenie rozwodu.
Orzekanie o rozwodzie lub separacji podlega pod właściwości sądu okręgowego, a przebieg samego postępowania zależy od okoliczności i zgodności współmałżonków w żądaniach. Wnioskując o rozwód, opłata sądowa wyniesie 600 zł od pozwu, a sprawa rozstrzygana jest w postępowaniu procesowym na podstawie rozprawy opierającej się o przesłuchania małżonków lub dodatkowo innych świadków. Sprawy o rozwód są zakończone wydaniem wyroku. Sprawa o separację może przebiegać w postępowaniu procesowym lub nieprocesowym, przy czym druga z możliwości jest dostępna w przypadku zgodnego wniosku małżonków. Dla spraw nieprocesowych opłata sądowa wynosi 100 zł, natomiast dla separacji w trybie procesowym, postępowanie wygląda podobnie jak w przypadku rozwodu.
Efekty rozwodu i separacji – konsekwencje podjętej decyzji
W razie separacji małżonkowie nie mają możliwości zmiany nazwiska na poprzednie, jeśli wskutek zawarcia małżeństwa zdecydowali się na przejęcie nazwiska współmałżonka. Adwokat doradzający parze lub jednemu z małżonków w trakcie składania pozwu o separację lub rozwód przedstawia wszystkie podobieństwa, różnice i konsekwencje orzeczenia sądu, przygotowując strony do jego konsekwencji.
Podjęcie decyzji o rozwodzie lub separacji powinno być przemyślane i uzasadnione konkretnymi podstawami wskazującymi na zupełny, a w przypadku rozwodu trwały rozpad małżeństwa. Ze względu na skutki rozwodu i separacji, nie tylko dla samych współmałżonków, ale też ich rodziny czy statusu finansowego, tego typu sprawy rodzinne często okazują się trudne i pomoc adwokata rodzinnego oraz mediatora może choć częściowo ułatwić ich przebieg.
